Bahçesaray'ı Tanıyalım
Fekiye Teyran, Mirhasan-ı Veli gibi dini tarihi ve edebi ilim insanlarının bulunduğu Miks yörede önemli bir ilim, irfan merkezi olmuştur. Miks’te Mirhasan-ı veli Medresesi ve Arvas Medresesi olarak bilinen Medrese yörenin eğitiminde önemli bir yer teşkil etmektedir İlçede eski kiliseler vardır. En önemli geçim kaynakları ceviz ve bal üretimidir. Bölgede tarım ve hayvancılıkta yapılmaktadır. Müküs balı meşhurdur.
İlçe ortasında çağlayarak akan Müküs ırmağında bol miktarda alabalık vardır. Ayrıca rafting sporları için çok uygundur. Kış sporları için de elverişli doğa şartlarına sahip olan Bahçesaray’da Karabet Geçidi Yaylasında kayak da yapılabilmektedir. Ayrıca her yıl yapılan Feqiyê Teyran Kültür ve Sanat Festivali ile birçok misafir ağırlanmaktadır.
Van-Gevaş üzerinden 3000 metre rakımlı Karabet geçidinden geçilerek, kıvrım, kıvrım dolambaçlı yollarla ilçeye ulaşılır. Bu yol büyük bölümü asfalt olup, ilçenin Van’a uzaklığı 110 km’dir. Bu yol üzerinden ulaşım yaklaşık bir buçuk saat sürmektedir. Geçitteki rakımın yüksekliğinden dolayı Temmuz ayında bile geçen senelerde yağmış olan eski kar görülebilir. Yaz mevsiminde yüksek yaylalara hayvancılık yapmak üzere Güneydoğu Anadolu Bölgesinden göçebeler gelir, kış başlarken yaylaları terk ederler.
Kırmızı Köprü
Van bölgesinde uzun bir süre hâkimiyet kuran Urartular köprü, su kanalları ve antik barajlar inşa ederek hayatı kolaylaştırdı. Birçoğu günümüze ulaşan bu tarihi yapılar arasında özellikle köprüler mimari tarzlarıyla ön plana çıkıyor. Türklerin bölgeye gelmesiyle birlikte bu tarihi taş köprülere bazı eklemeler yapıldı veya yıkılanların yerine yenileri inşa edildi. Van ili sınırları içinde bulunan köprülere en iyi örnekler Çatak, Hoşap (Evliya Bey), Bendimahi, Zeril, Şeytan, Hurkan ve Kırmızı Köprü olarak sıralanabilir.Zarif kemerine işlenen tuğlaların renginden dolayı bu adı alan Kırmızı Köprü, görsel güzelliğiyle dikkat çekiyor. Bahçesaray-Hizan yolunda Müküs Çayı üzerinde yer alan ve kitabesi olmayan köprünün yapım tarihi bilinmiyor.
Uzmanlar 16. veya 17. yüzyılda inşa edildiğini düşünüyor. Tek gözlü yapı, Osmanlı ve Selçuklu döneminde sık rastlanan sivri kemer mimari tarzına iyi bir örnek teşkil ediyor. Kırmızı Köprü 45,5 metre uzunluğunda ve 4,35 metre genişliğinde.
Tıpkı Diyarbakır Malabadi Köprüsü’nde olduğu gibi, bu köprünün de her iki girişinde birer oda bulunuyor. Bu odalar, yapıyı savunmak için bekleyen nöbetçilerin ya da yolcuların dinlenmesi amacıyla yapılmış. Yan duvarları moloz taşla örülen Kırmızı Köprü’nün korkuluk ve kemerlerinde kesme taş kullanılmış. 2005 yılında Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından onarılan köprü yaya geçişine açık.
Feqiye Teyran Türbesi
Mezarı da Bahçesaray’da olan Feqîyê Teyran’ın gerçek ismi Muhammed olup bazı kaynaklarda “Mîr Mihê” şeklinde geçer. Müküs beylerinden Şêx Evdila’nın oğlu olan Feqîyê Teyran’ın ailesi asilzadeler olarak adlandırılırdı.
Klasik Kürt edebiyatının en önemli ve en tanınan mutasavvıf-şairlerinden biri olan Feqîyê Teyran (1560-1640) gerek şiir dilinin sadeliği ve gerekse de işlediği tasavvufî konulara hâkimiyeti ile klasik Kürt edebiyatında ayırt edici bir yere sahiptir. Özellikle tasavvufî ve irfanî şiirler yazmış olan Feqîyê Teyran’ın eserleri, günümüze kadar hem sözlü hem de yazılı şekilde aktarıla gelmiştir.
Bahçesaray'da Kış Mevsimi
Kar ve tipi nedeniyle sürekli yolların kapanması ile kış mevsiminin uzun sürmesi nedeniyle “Dokuzuncu Gezegen” olarak adlandırılan İlçemiz Bahçesaray’ın 2 bin 985 rakımlı Karabet Geçidi’nde, yol kenarlarında metrelerce yüksekliğinde kar birikintileri bulunur.Karabet Geçidi’nin bulunduğu dağların zirvelerinde küçük kar kütleleri bir daha ki kışa kadar erimeden kalabilir.Batıdaki birçok il ve ilçe baharı yaşarken ilçemizde bahar aylarında bile kışın ortasında gibi kar ve tipi devam eder.
Rafting
Yüksek dağların eteklerinde, yemyeşil ormanları, ceviz ağaçları ve bozulmayan yapısıyla ünlü ilçemizin Müküs Çayı Rafting Sporu için ideal bir mekandır.Doğal güzellikler arasında rafting yapmak,heyecanla seyir zevkini aynı anda yaşamak isteyen herkesi bekliyor.
Satranç
İlim irfan yuvası” olarak adlandırılan ve kar nedeniyle yılın 8 ayı yolu trafiğe kapalı kaldığı için ”Saklışehir” diye adlandırılan Bahçesaray ilçemiz tam anlamıyla bir satranç merkezi.İlçemizde, vatandaşlarımız boş zamanlarını satranç oynayarak değerlendiriyor.Atalarından öğrendikleri bu oyunları köy, dere kenarı, kahvehane, sokak ve parklarda oynayarak yeni kuşaklara aktarıyor ve bu kültürel mirası koruyorlar. Halkımızın Satranç sevgisi, bir kısım esnafımızın günlük düzenlenen turnuvalara katılmak için iş yerlerini kapatabilecek kadar ilerlemiştir.
